جرعه ای از کلام بزرگان

مجتهد اصلى ، همان يكى است…!

 مرحوم آقاى حجت يك‏وقت حرف خيلى خوبى در باب اجتهاد زد، گفت: اجتهاد واقعى اين است كه وقتى يك مسئله جديد كه انسان هيچ سابقه ذهنى ندارد و در هيچ كتابى طرح نشده به او عرضه شد، فورا بتواند اصول را به طور صحيح تطبيق كند و استنتاج نمايد.
 اینکه انسان مسائل را از جواهر الکلام -موسوعه عظیم فقهی تالیف محمد حسن نجفی مشهور به صاحب جواهر- ياد گرفته باشد، در حالی که مقدمه و نتيجه (صغرى و كبرى و نتيجه) را همه گفته ‏اند، او فقط ياد مى ‏گيرد [و مى ‏گويد] من فهميدم صاحب جواهر چنين مى ‏گويد، بله من هم نظر او را انتخاب كردم؛ اين اجتهاد نيست، همين كارى كه اكثر مى ‏كنند.
اجتهاد، ابتكار است و اينكه انسان خودش رد فرع بر اصل بكند. هميشه مجتهدها عده ‏اى از مقلّدها هستند، مقلّدهايى در سطح بالاتر.
شما مى ‏بينيد در هر چند قرن يك نفر پيدا مى ‏شود كه اصولى را تغيير مى ‏دهد، اصول ديگرى بجاى آن می‏آورد و قواعد تازه ‏اى [ابداع می‏كند]، بعد همه مجتهدها از او پيروى می‏كنند.
 مجتهد اصلى همان يكى است، بقيه مقلّدهايى به صورت مجتهد هستند كه از اين مقلّدهاى معمولى كمى بالاترند. مجتهد واقعى در هر علمى همين‏جور است.
شما مى ‏بينيد در فيزيك، يك نفر مى ‏آيد يك مكتب فيزيكى مى ‏آورد، بعد تمام علماى فيزيك تابع او هستند. اين را كه مكتب جديدى می‏آورد و مكتب قابل قبولى هم مى ‏آورد كه افكار را تابع فكر خودش می‏كند بايد گفت مجتهد واقعی.

 مجموعه آثار استاد شهيد مطهرى (تعليم و تربيت در اسلام)، ج٢٢، ص: ۶٩٣-با ویرایش جزئی-

 معاونت پژوهش حوزه علمیه زینب کبری(س) ارومیه